carmina libraria Claudianus, de raptu Proserpinae

Testo base di riferimento: Mediolani?, Mantegazza?, 1505


T. Phaedri

 

Quid miserae prodest Cereri exorasse Tonantem

      Vt natam alternis mensibus acciperet?

Rapta erat ab Diti rursus Proserpina avaro

      Obrutaque in stygiis illa latebat aquis.

5

At bonus adsurgit Ianus qui vindice lingua

      Eripit e manibus raptor acerbe tuis

Et iubet ad superos ire et volitare per ampla

      Ora virum: tantum plus Iove Iane potes.

Iane tibi dea si tantum Proserpina debet

10

      Quae ratio accipiet nomina (dic) hominum?

 

 

Eiusdem

 

Quis haec tibi quis auctor e penu dedit

Reposta vatum? Originem unde suscipis

Tibi? Vt recludis abdita et recondita

Habesque sensa Iane cognitissima

5

Quibus misella turba litteraria

Tenetur impedita nec potest viam

Videre quaerat unde quod petit sibi.

An ipse Ianus omne qui biceps videt

Geritque clavem aperta fecit omnia?

10

Vel es receptus hospes ab Choro Deum?

Sit ut lubet vovetque dedicatque se

Tibi latina et Atiica eloquentia.

 

 

Lancinus Curtius

 

Quicquid Lucernae fumidae vigil pallor

Sollers acumenque ingeni furor repens

Doctrina studium diligentia ars Phoebus

Musae et faventes Caesares manu larga

5

In Claudium attulerant adederat tempus.

Vt non Maronis iam amplius gradum ferre

Vestigio haerentem viderier posset.

O temporum vis! O maligna sors fati et

O temporum vis et benigna sors fati

10

Quae Claudiano dederat. Abstulit rursus

Dat quae abstulit cottae Catelliani actus

Suasu ac ope Aulus Ianus attulit vati

Suppetias Parrhasius optimo immunda

Atque ulcera expurgavit et parem Claudi

15

Nuimeris ab aevo claudicantibus gressum

Est reddere ausus de situ tenebrisque

Vatem afferens et sensa lucidans qui olim

En Claudius totus legi potest. Quare

Asclepio par Ianus est lacer truncus

20

Iam Claudius cum Claudianus antiqua

In membra amussim redditus sibi. Frontem

Tollat reposita statua uti Platonemque.

Verum probet vatem furore agi quando

Interpretem inquit proximo poetarum.

 

 

Antonius Motta

 

Osor quisquis es eloqui caveto;

Nec sis rictibus insolens caninis.

I, quaeso, procul; I procul rogamus.

Te expectant siculae et petunt procellae.

5

Tu qui es: candidus, innocens, benignus

Sacrum ne timeas manu libellum

Nocturna premere et simul diurna.

Et quom te gravis una saevientis

Fractis proripit anchoris triquetrae,

10

Per casus varios et feram retorquet

In Scyllam rabidam et trahit Charybdim

Argo ut pertimeas perire nauta

Inter Cyaneas gravesque fauces

Circum respice littus in sinistrum

15

Et dextrum latus: hinc leges iter quod

Iani Parrhasii pharos docebit.

Erranti consulit atque naufraganti

In tantis quid agas miser periclis.

Splendorem face non procul ferente

20

Dat tutam tibi dat viam facitque

Expulsis placidum fretum tenebris.

 

 

Idem

 

Persephonem stygias quom luridus orcus ad undas

      Avectam rapidis imposuisset equis,

Sparsa per anfractus relegens vestigia currus

      Praetulit accensam lampada moesta Ceres.

5

Si mihi cum venia liceat dixisse parentis

      Offendet magnos nec mea verba deos,

Maiorem tibi Diva facem fert Claudius et qui

      Illustrat vatis carmina Parrhasius.

 

 

Io. Mariae Catanei

 

Numine quae stygio rapta est proserpina quondam

      Illustrata diu sicelis ora nitet,

Trinacria raptore Deo Cererisque labore,

      Multus honorifico Claudius ore fuit.

5

Ora deinde lacer crudeliter atque puellae

      In raptu raptum passus et ipse parem.

Quem nunc illustrans quanto sic dignus honore

      Parrhasia Ianus celsus ab arce fluens?

Namque gravem rerum seriem durosque recessus

10

      Explicat et nitido Claudius ore micat.

 

 

Eiusdem

 

Non poterat revocare gradum Proserpina mater

      Quamvis saepe foret de Iove questa Ceres;

Quos pater et summi natae regnator Olympi

      Non dederat tribuit Claudius auxilium.

5

Non modo Persephone revocavit mille potentum

      Artibus ast ipsum Daemona quantus erat.

Post modo turbavit vatem crudelis Enyo

      Vt iam Lethaeas esset iturus aquas

Alma Ceres metuens in peius furta secundo

10

      Atque videns caecis pignora mersa cavis,

Orat opem Ianus qui factum norat ad unguem

      Facundae gemino frontis honore decens

Subvenit atque deam coeni caligine mersam

      Extrahit, immundam Castalis unda lavat.